کوچک شدن 24 درصدی دریای خزر، بیشتر از همه به ضرر روسیه است

کم شدن آب دریای خزر برای روسیه به دلیل کم عمقبودن آب و شیب ملایم جریان آب عواقب خطرناکی خصوصا برای روسیه دارد

با افت ۹متری آب، حدود ۲۴درصد از مساحت سطح خزر کوچک خواهد شد؛ معاون سازمان حفاظت محیط زیست دراین‌باره گفت: کاهش تراز آب دریای خزر در سواحل شمالی خزر به‌ویژه روسیه و قزاقستان به‌دلیل شیب ملایم و عمق کم آب‌های ساحلی، تبعات بسیار شدیدتری خواهد داشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 دریای خزر در سال‌های اخیر توسط عواملی مختلفی از جمله آلودگی‌های نفتی، ورود فاضلاب، آلودگی‌های پلاستیکی و... تهدید می‌شود اما میان همه تهدیدات«کاهش تراز آب دریای خزر» در زمان حاضر اصلی‌ترین تهدید این دریا محسوب می‌شود.

 

نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد، طی دو دهه اخیر روند کاهش تراز آب خزر طولانی‌تر شده و شدت کاهش تراز آب به‌ویژه در سال‌های اخیر شدت یافته به‌طوری که تنها در سال 1401، تراز آب 26 سانتی‌متر کاهش یافته است! در مجموع از سال 1375 تا 1401 که روند کاهش تراز آب شروع شده، حدود 2 متر از سطح آب کاهش یافته و به کمترین میزان در 30 سال اخیر رسیده است.

 

بر اساس سناریوهای مختلف، سطح آب دریای خزر تا پایان قرن حاضر 9 تا 18 ‌متر پایین خواهد شد! سطح دریای خزر به‌صورت فزاینده‌ای پایین‌تر می‌آید و شتاب کاهش آب در حال افزایش است، با توجه به اینکه آب‌های بخش روسیه و ترکمنستان خزر، کم‌عمق است، با افت 9متری آب، حدود 24 درصد از مساحت سطح خزر کوچک خواهد شد و اگر 18 متر آب افت کند، 34 درصد از سطح این دریاچه خشک خواهد شد!

 

در رابطه با مهم‌ترین عوامل پسروی آب دریای خزر، دکتر مجتبی ذوالجودی؛ معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست به تسنیم گفت: آب‌های سطحی حدود 74 تا 85 درصد آب ورودی خزر را تأمین می‌کند که طبق برآوردها، رودخانه ولگا با حدود 250 میلیارد مترمکعب از کل 320 میلیارد مترمکعب، تأمین‌کننده حدود 80 درصد آب ورودی به خزر است.

 

وی با بیان اینکه کل رودخانه‌های حوضه آبریز جنوبی خزر (سواحل ایران) حدود 5 درصد از کل ورودی را تأمین می‌کند، ادامه داد: کاهش آبدهی رودخانه ولگا و افزایش تبخیر آب خزر به‌همراه افزایش حرارت از مهمترین عوامل کاهش تراز و پسروی آب خزر در سال‌های اخیر هستند.

 

معاون سازمان حفاظت از محیط زیست با بیان اینکه دمای آب خزر در سال 1400 نسبت به میانگین بلندمدت یک درجه افزایش یافته است، اظهار کرد: البته نوسانات سینوسی تراز آب خزر به‌طور طبیعی و طی صدها سال گذشته رخ داده است و همواره طی چندین سال تراز آب خزر افزایش و در ادامه طی چندین سال روند کاهشی را طی کرده است اما طی دو دهه اخیر، روند کاهش تراز آب خزر طولانی‌تر شده و شدت کاهش تراز آب نیز به‌ویژه در سال‌های اخیر شدت یافته است.

 

ذوالجودی با اشاره به افزایش 4درصدی میزان تبخیر از سطح دریای خزر نسبت به میانگین 20 سال اخیر گفت: این مورد توأم با کاهش میزان بارش موجب تشدید کاهش تراز آب خزر شده است. کاهش تراز آب خزر در سواحل شمالی خزر به‌ویژه روسیه و قزاقستان به‌دلیل شیب ملایم و عمق کم آب‌های ساحلی، تبعات بسیار شدیدتری دارد و بخش‌های وسیعی از سواحل آن مناطق خشک می‌شود.

 

وی افزود: البته این وضعیت تاحدودی در سواحل شرق خزر در منطقه میانکاله و خلیج گرگان تا تالاب گمیشان در آب‌های ایران وجود دارد به‌طوری که کاهش تراز آب موجب پسروی آب در خلیج گرگان و تالاب گمیشان شده و خسارات زیست‌محیطی و اقتصادی ـ اجتماعی را به‌همراه داشته است.

 

معاون سازمان حفاظت محیط زیست درباره برنامه‌ها و اقدامات مختلفی که قرار است برای کاهش اثرات پسروی آب خزر و بهبود وضعیت این مناطق انجام شود، توضیح داد: عملیات لایروبی کانال‌های ورودی خلیج گرگان، طرح پمپاژ آب از نکارود به خلیج گرگان، مطالعات جهت کاهش اثرات تغییرات اقلیم، برنامه بهینه‌سازی و کاهش مصرف آب بخش‌های کشاورزی و شیلات توسط وزارت جهاد کشاورزی و افزایش ورودی آب به خلیج، پایش محیط زیست منطقه و بررسی روند تغییرات و... از جمله این اقدامات هستند.

 

وی درباره مهمترین پیامدهای کاهش تراز و پسروی آب خزر گفت: خشک شدن تالاب‌ها، خلیج‌ها و زیستگاه‌های ساحلی، تخریب اکوسیستم‌ها، افزایش مخاطرات زیست‌محیطی (خلیج گرگان و میانکاله در سواحل شرق خزر در ایران، خلیج ترکمن‌باشی ترکمنستان، خلیج باکو آذربایجان و...)، افزایش غلظت آلودگی‌ها و آلاینده‌های دریای خزر در آب‌های ساحلی، خلیج‌ها و تالاب‌های ساحلی، اثرات مخرب بر منابع آبزی و کاهش ذخایر شیلاتی، کاهش و تخریب تنوع زیستی به‌ویژه در نواحی ساحلی و تالاب‌های ساحلی، اثرات منفی بر تأسیسات ساحلی از جمله بنادر و اسکله‌ها، افزایش پهنه‌های ساحلی خشک‌شده و ایجاد پدیده ریزگرد از این نواحی و ایجاد معضلات و چالش‌های اجتماعی، اقتصادی و ناشی از پسروی آب خزر هستند.

 

 

برچسب ها: دریای خزر ، روسیه ، سطح آب ، خشکی ، شیب ملایم ، کم عمق

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: دریای خزر روسیه سطح آب خشکی شیب ملایم کم عمق کاهش تراز آب خزر سال های اخیر سازمان حفاظت پسروی آب خزر آب دریای خزر خلیج گرگان روند کاهش محیط زیست شیب ملایم تالاب ها خواهد شد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۰۴۹۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افزایش ۲۰ سانتی‌متری تراز دریاچه ارومیه

به گزارش ایمنا، محمدصادق معتمدیان در برنامه صف اول شبکه سراسری خبر وسعت دریاچه ارومیه را در حال حاضر ۲ هزار کیلومتر مربع عنوان و اظهار کرد: وسعت دریاچه ارومیه نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل ۵۶۰ کیلومتر مربع افزایش یافته و حجم آب دریاچه نیز با ۶۰۰ میلیون مترمکعب افزایش نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل، به ۲.۵ میلیارد متر مکعب رسیده و از لحاظ ارتفاعی نیز تراز آب ۲۰ سانتی‌متر افزایش یافته است.

وی در ادامه سخنان خود مشکل دریاچه ارومیه را در دو بخش تغییر اقلیم و کاهش بارندگی‌ها و افزایش دما، همچنین مداخلات انسانی از جمله توسعه بخش کشاورزی و افزایش کاشت محصولات پرآب‌بر عنوان کرد و افزود: از سال ۱۳۷۷ شاهد روند نزولی آب دریاچه ارومیه بودیم و در مدت ۲۵ سال اخیر وضعیت دریاچه ارومیه به شکل کنونی درآمده است.

استاندار آذربایجان‌غربی با اشاره به اجرای برنامه‌های مختلف سخت‌افزاری در دولت‌های مختلف در راستای احیای دریاچه ارومیه گفت: در این مدت در حوزه نرم‌افزاری احیای دریاچه ارومیه کوتاهی شده است و ما شاهد افزایش ۱۴۰ هزار هکتاری باغ‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه هستیم و این مسئله موجب افزایش روند مصرف آب کشاورزی در این حوضه شده است.

معتمدیان با اشاره به حجم مصرف آب در برخی از محصولات پرآب‌بر در حوضه آبریز دریاچه ارومیه عنوان کرد: مصرف آب باغ‌های سیب و محصولات چغندرقند و یونجه، ۵۷ درصد از آب کشاورزی حوضه دریاچه ارومیه است و این مسئله ضرورت استفاده از محصولات جایگزین از جمله محصولات کم‌آب‌بر و تغییر الگوی کشت را در این حوضه افزایش می‌دهد.

وی رویکرد اصلی ستاد احیای دریاچه ارومیه را اجرای برنامه‌های نرم‌افزاری و تغییر الگوی کشت عنوان کرد و ادامه داد: به‌رغم مشکلات موجود در این مسیر از جمله ۷۳ هزار حلقه چاه غیرمجاز، با تاکید رئیس‌جمهور و مخبر، رئیس کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه، در کنار تأمین معیشت مردم، الگوی مناسب مدیریت مصرف آب در این حوضه طراحی و اجرا می‌شود.

دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه در ادامه با قدردانی از تلاش دولت‌های گذشته در اجرای پروژه‌های مختلف سخت‌افزاری احیای دریاچه تصریح کرد: با نگاه ویژه دولت سیزدهم و شخص رئیس‌جمهور و با اختصاص اعتبارات مورد نیاز، بسیاری از پروژه‌های نیمه‌تمام احیای دریاچه ارومیه در این دولت به پایان رسیده است و هر سه ماه شاهد افتتاح و بهره‌برداری از یکی از پروژه‌های سخت‌افزاری احیای دریاچه ارومیه هستیم.

معتمدیان افتتاح تونل انتقال آب از کانی‌سیب را یکی از مهم‌ترین پروژه‌های سخت‌افزاری احیای دریاچه ارومیه عنوان کرد و گفت: با عزم جدی دولت به‌ویژه وزارت نیرو و پیگیری‌های انجام شده و تأمین اعتبارات مورد نیاز، این پروژه به دست رئیس‌جمهور، پنجم اسفند ۱۴۰۱ به بهره‌برداری رسید.

وی با اشاره به رهاسازی آب از پشت سدهای استان در راستای احیای دریاچه ارومیه افزود: در کنار انتقال ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب از کانی‌سیب، از آذر سال گذشته بر اساس مطالعات و برآوردهای انجام شده، حقابه دریاچه ارومیه از پشت سدهای مهاباد، بوکان، تکاب و چراغ ویس سقز به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی شده است.

معتمدیان با اشاره به اینکه در حال حاضر روزانه حدود ۳۰ میلیون متر مکعب از طریق رهاسازی آب، به دریاچه ارومیه آب هدایت می‌شود و این روند تا دو هفته آینده ادامه خواهد داشت، اظهار کرد: با توجه به بارش‌های اخیر، پیش‌بینی می‌شود حجم آب دریاچه ارومیه تا ۳ میلیارد متر مکعب افزایش پیدا کند.

وی ادامه داد: برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده در ستاد دریاچه ارومیه برای هدایت یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون متر مکعب حقابه از طریق رهاسازی آب از سدهای حوضه آبریز دریاچه، همچنین رودخانه‌های فاقد سد بود که این میزان به یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب افزایش یافت که نشان از اثرات مدیریتی و کنترل‌های لازم در روند رهاسازی و انتقال آب به دریاچه ارومیه و مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی است.

معتمدیان گفت: در حوزه سخت‌افزاری پروژه نیمه‌تمام خط انتقال بادین‌آباد به طول ۴.۵ کیلومتر در راستای انتقال ۱۸۰ میلیون متر مکعب آب به پشت سد کانی‌سیب و انتقال از طریق تونل به دریاچه که با تلاش‌های شبانه‌روزی در حال اجراست و پیش بینی می‌شود تا پایان اردیبهشت به پایان می‌رسد.

دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه با قدردانی از حمایت‌های رئیس جمهور از مطالبه ملی احیای دریاچه، گفت: در دولت سیزدهم با حمایت ریاست جمهوری و تعامل و همکاری وزارتخانه‌ها و تمام دستگاه‌های متولی، روند احیای دریاچه ارومیه با جدیت دنبال شده است.

معتمدیان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه حقابه تالاب‌های دریاچه ارومیه در سال ۱۴۰۱ حدود ۶۵ میلیون متر مکعب تعیین شده بود، افزود: تاکنون ۹۰ میلیون متر مکعب آب از سدها به سمت تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه هدایت شده است و این مسئله موجب تثبیت و احیای این تالاب شد.

وی با بیان اینکه شرایط خوب دریاچه ارومیه و تالاب‌ها، نشاط اجتماعی را برای جامعه به ارمغان آورده است، خاطرنشان کرد: بهبود وضعیت دریاچه ارومیه و تالاب‌های اقماری آن، آثار خوب زیست‌محیطی و میزبانی از صدها هزار پرنده مهاجر را فراهم کرده است.

معتمدیان با اشاره به استقبال گردشگران نوروزی و مسافران از بهبود شرایط دریاچه ارومیه یادآور شد: با همکاری دستگاه‌های مختلف در راستای اجرای برنامه‌های فرهنگی احیای دریاچه ارومیه، به‌تازگی برنامه باشکوهی در ساحل دریاچه برگزار شد که با استقبال بی‌نظیر مردم روبه‌رو شد و این مسئله علاقه ویژه مردم به دریاچه ارومیه را نشان داد.

وی با بیان اینکه برای احیای کامل دریاچه ارومیه حجم آب آن باید به ۱۴ میلیارد متر مکعب برسد، اضافه کرد: حجم آب مورد نیاز برای تثبیت وضعیت دریاچه ارومیه نیز ۶ میلیارد متر مکعب است که با توجه به تبخیر سالانه ۲ میلیارد متر مکعب و میزان ورودی آب به دریاچه، نیازمند زمان لازم و یک برنامه‌ریزی منسجم از جمله مراقبت، رصد و اجرای برنامه‌های نرم‌افزاری هستیم.

معتمدیان در ادامه با اشاره به رویکردهای نرم‌افزاری احیای دریاچه ارومیه در کنار اهمیت صیانت و ارتقای معیشت مردم افزود: در راستای تغییر الگوی کشت در شمال آذربایجان‌غربی، طرح ۳ هزار هکتاری کاشت درختان کم‌آب‌بر پسته و گردو اجرا شده است و این طرح می‌تواند به عنوان یک طرح نمونه در جایگزینی کاشت درختان گردو و پسته به جای درختان سیب، در راستای افزایش درآمد کشاورزان و کاهش آب مصرفی در حوزه کشاورزی به باغداران معرفی شود.

دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه با اشاره به رویکرد دولت سیزدهم مبنی بر مردمی‌سازی امور یادآور شد: همراهی مردم در اجرای سیاست‌هایی چون تغییر الگوی کشت، نیازمند تبیین برنامه‌ها و آگاهی مردم با استفاده از ظرفیت رسانه‌ها به‌ویژه صدا و سیما و شبکه‌های اجتماعی است.

معتمدیان همچنین با اشاره به اختصاص ۶ هزار میلیارد تومان برای پایان پروژه‌های نیمه‌تمام نرم‌افزاری احیای دریاچه ارومیه در دولت سیزدهم افزود: در کنار اجرای طرح کشت جایگزین، استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری و تداوم نهضت گلخانه‌ای نیز در خصوص احیای دریاچه ارومیه با جدیت دنبال می‌شود.

وی در پایان با تاکید بر اینکه مردم نقش اصلی را در حوزه نرم‌افزاری احیای دریاچه ارومیه دارند، تصریح کرد: مردم منطقه در کنار همراهی برای اجرای طرح تغییر الگوی کشت که افزایش درآمد را نیز به دنبال خواهد داشت، با جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز از حقابه دریاچه ارومیه، باید همکاری لازم را با دستگاه‌های مربوطه داشته باشند.